Τι είναι;
Είναι μεμονωμένες συστολές που προέρχονται από τους κόλπους και παρεμβάλλονται στιγμιαία και πιθανόν κατ’ επανάληψη στο φυσιολογικό φλεβοκομβικό ρυθμό. Εάν μετά από κάθε μια φυσιολογική συστολή παρεμβάλλεται μια έκτακτη το φαινόμενο λέγεται κολπική διδυμία , ενώ εάν μετά από κάθε δυο συνεχόμενες φυσιολογικές συστολές παρεμβάλλεται μια έκτακτη το φαινόμενο λέγεται τριδυμία. Οι έκτακτες συστολές είναι ένα πολύ συνηθισμένο φαινόμενο και μπορεί να γίνονται αισθητές σαν μικρές διακοπές ή έντονοι παλμοί σαν «κλωσίματα» της καρδιάς.
Κλινική σημασία
Τις περισσότερες φορές οι έκτακτες κολπικές συστολές ειναι ενα αθωο ηλεκτροκαρδιογραφικό φαινόμενο, που δεν χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.
Μπορεί, ωστόσο, να εμφανίζονται και σε ασθενείς με οργανική καρδιοπάθεια, πχ. σε ασθενείς με διάταση του αριστερού κόλπου, με καρδιακή ανεπάρκεια, με κάποια βαλβιδοπάθεια. Εάν δεν προκαλούν συμπτώματα δεν υπάρχει ανάγκη ιδιαίτερης αντιμετώπισης παρά μόνο συνολικής αντιμετώπισης της δεδομένης καρδιακής νόσου. Επίσης, ασθενείς με πνευμονικές παθήσεις, λόγω της φόρτισης της δεξιάς πλευράς της καρδιάς και συγκεκριμένα του δεξιού κόλπου, παρουσιάζουν αρκετές έκτακτες κολπικές συστολές.
Υπάρχουν περιπτώσεις που οι έκτακτες κοιλιακές συστολές σε ασθενή με παροξυσμική κολπική μαρμαρυγή προδίδουν το μηχανισμό της κολπικής μαρμαρυγής, γιατί μπορεί συνήθως προέρχονται από την εστία που λειτουργεί ως πυροδότης για να ξεκινήσει η κολπική μαρμαρυγή. Όταν στην καρδιά υπάρχουν συνθήκες για δημιουργία κάποιας άλλης αρρυθμίας πχ. κολπικού πτερυγισμού, κομβικής ταχυκαρδίας επανεισόδου ή ταχυκαρδίας με συμμετοχή παραπληρωματικου δεματιου, η πληθώρα των εκτάκτων κολπικών συστολών μπορεί να ξεκινήσει το κύκλωμα της δεδομένης αρρυθμίας. Υπό αυτή την έννοια, μπορεί να λειτουργούν και ως προάγγελος κάποιας εμμένουσας αρρυθμίας.
Συμπτώματα
⦁ τις περισσότερες φορές είναι ασυμπτωματικές
⦁ άλλες φορές μπορεί να γίνονται αισθητές σαν μικρές διακοπές ή κλωσίματα της καρδιάς. Αυτό συμβαίνει διότι κατά την έκτακτη συστολή, επειδή ακριβώς είναι πρώιμη, η καρδιά δεν γεμίζει πλήρως με αίμα και εξωθεί μικρή ποσότητα. Όμως, κατά την επόμενη φυσιολογική συστολή το αίμα που επιστρέφει στην καρδιά είναι περισσότερο από ότι συνήθως και επομένως η επόμενη φυσιολογική, μετά την έκτακτη, καρδιακή συστολή είναι έντονη και πιθανόν αισθητή από τον άρρωστο.
⦁ Όταν οι έκτακτες κολπικές συστολές εμφανίζονται με τη μορφή διδυμίας, δηλαδή μία κανονική – μία έκτακτη, η κατάσταση αυτή μπορεί να γίνει αισθητή ως βραδυκαρδία και να προκαλέσει συμπτώματα αδυναμίας και ζάλης ειδικά σε ηλικιωμένα άτομα. Αυτό, όπως είπαμε, γίνεται γιατί η εξώθηση αίματος κατά την έκτακτη συστολή είναι μικρή και δεν δημιουργεί έντονο καρδιακό παλμό (φρούδα συστολή). Μάλιστα, κατά τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης με ηλεκτρονικό πιεσόμετρο, η συχνότητα των παλμών μπορεί να καταγράφεται στο μισό της πραγματικά υπάρχουσας (πχ. 30 αντί για 60 παλμοί/λεπτό).
Αίτια
Επειδή οι έκτακτες κολπικές συστολές είναι ένα πολύ κοινό εύρημα συνηθέστερα δεν υποκρύπτεται κάποια παθολογική κατάσταση.
Άλλα πιθανά αίτια μπορεί να είναι:
⦁ Άγχος
⦁ κατάχρηση καφέ – καφεΐνης
⦁ γνωστή καρδιακή νόσος (όπως: στεφανιαία νόσος, βαλβιδοπάθεια, καρδιακή ανεπάρκεια κα.)
⦁ πνευμονοπάθεια (όπως: χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, βρογχικό άσθμα κα.)
⦁ κατάχρηση φαρμάκων (συμπαθομιμητικά, β-διεγέρτες)
⦁ τοξικότητα φαρμάκων (Digoxing κα.)
Διάγνωση – Διαγνωστική διερεύνηση
Οι έκτακτες κολπικές συστολές διαγιγνώσκονται εύκολα από το ηλεκτροκαρδιογράφημα ή το Ηolter ρυθμού. Στην περίπτωση που υπάρχει υποψία κάποιας καρδιακής νόσου, συνήθως από άλλα συνοδά κλινικά ευρήματα, πρέπει να γίνει και η ανάλογη διαγνωστική διερεύνηση.
Αντιμετώπιση
⦁ στις περισσότερες περιπτώσεις δεν χρήζουν κάποιας ιδιαίτερης αντιμετώπισης
⦁ στην περίπτωση που υπάρχουν συμπτώματα μπορούν να δοθούν β-αναστολείς η και κάποια άλλα αντιαρρυθμικά φάρμακα
⦁ σπανίως, εάν έχουμε πολλές κολπικές έκτακτες και αυτές προκαλούν μη ανεκτά συμπτώματα, μπορεί να χρειαστεί κατάλυση (ablation) της υπεύθυνης περιοχής στο κολπικό μυοκάρδιο.